Nằm trên Quốc lộ 6, một phần thuộc xã Phỏng Lái, huyện Thuận Châu, tỉnh giấc Sơn La và một phần thuộc xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, đèo Pha Đin có độ dài 32km, ở độ cao 1.648m so đối với mực nước biển.
tên gọi đèo Pha Đin lên đường trong khoảng tiếng Thái “Phạ Đin”, trong ấy Phạ nghĩa là “trời”, Đin là “đất”, hàm nghĩa đây là nơi tiếp giáp giữa trời và đất.
Đứng trên dốc đèo phía tỉnh Điện Biên nhìn xuống, du khách sẽ thấy thung lũng Mường Quài trải rộng đối với ngút ngàn màu xanh của đồi núi, đây ấy thấp thoáng những bản làng dân tộc. ở phía dốc bên kia là vùng đất rộng lớn, minh mông với những dãy núi hùng vĩ tiếp nối nhau. lúc đứng tại đỉnh đèo, du khách sẽ thấy nền trời xanh thẳm và núi rừng hùng vĩ như hòa quyện vào làm một.
Trong kháng chiến chống Pháp, đèo Pha Đin là một trong các tuyến phố huyết mạch quan trọng tiếp vận vũ khí, đạn dược và lương thực cho chiến dịch Điện Biên Phủ (1954). Đèo Pha Đin đã phát triển thành biểu tượng cho tinh thần quả cảm, gan dạ, nỗ lực đánh đuổi thực dân, giải phóng quê hương đất nước của quân dân Việt Nam.
Là con đèo dài nhất trên tuyến quốc lộ 32 đối với độ dài trên 30km, đèo Khau Phạ nằm tại khu vực tiếp giáp giữa huyện Văn Chấn và huyện Mù Cang Chải của tỉnh giấc Yên Bái tại độ cao từ 1.200m đến 1.500m so với mực nước biển và đi qua nhiều địa danh lừng danh của tỉnh giấc như: La Pán Tẩn – Mù Cang Chải, Tú Lệ, Chế Cu Nha, Nậm Có…
Do đèo thường bị sương phủ mịt mờ, núi như nhô lên trên biển mây tại khu vực đỉnh đèo thành người dân địa phương đặt tên gọi cho đèo là Khau Phạ, theo tiếng Thái có tức là Sừng Trời (chiếc sừng núi nhô lên tận trời). Khau Phạ đẹp nhất vào mùa lúa chín (khoảng tháng 9 – 10) với những thửa ruộng bậc thang uốn lượn, ranh mãnh sắc vàng. Đây là thời điểm được nhiều khách du lịch chọn lọc để chinh phục đèo và ngoạn cảnh. bên cạnh đó, đến đây, du khách còn được ngắm những cung tuyến đường đèo vòng vèo giữa những cánh rừng già nguyên sơ, hoang dã. Trong rừng còn lưu giữ và bảo tồn nhiều loại động, thực vật quý như: vượn đen tuyền, voọc xám; thông dầu, chò chỉ.
Nằm tại độ cao 2.073m so đối với mực nước biển, với độ dài kỷ lục gần 50km, con đèo nối liền hai thức giấc Lào Cai – Lai Châu mang trên người tên gọi Ô Quy Hồ (còn gọi là đèo Hoàng Liên Sơn hay đèo Mây) được mệnh danh là “đệ nhất đèo” của vùng Tây Bắc và của cả Việt Nam. chiếc tên gọi “Ô Quy Hồ” xuất phát từ tiếng kêu da diết, nao lòng của một loài chim, là hóa thân của tiên nga nhà trời. Nàng yêu khẩn thiết một chàng trai vùng sơn cước nhưng mà mối tình ko thành. Nàng hóa thành một loài chim, mỗi khi chiều về chứa tiếng gọi ý trung nhân trong khắc khoải. Chính tiếng kêu “ô quy hồ” của loài chim đó đã được đặt thành họ và tên cho con đèo tại vùng núi này.
Đỉnh đèo Ô Quy Hồ giữa mây núi ngút ngàn còn được gọi với cái tên gọi Cổng Trời. Đứng trên đỉnh đèo, phóng tầm mắt ra xa, du khách có thể trông thấy đỉnh Phan Xi Păng cao sừng sững, phía bên dưới là những thảm rừng nguyên sinh xanh mướt. Đèo Ô Quy Hồ cũng là nơi xuất hiện băng tuyết và mưa tuyết mỗi khi nhiệt độ xuống thấp. vì vậy, địa danh này được nhiều du khách tìm tới thăm quan và chụp ảnh lưu niệm.
Đèo Mã Pí Lèng nằm trên trục đường mang tên tuyến phố Hạnh Phúc nối liền thành phố Hà Giang với thị trấn Đồng Văn và thị trấn Mèo Vạc của thức giấc Hà Giang. đường này đã được hàng vạn thanh niên xung phong thuộc 16 dân tộc của 8 thức giấc miền Bắc Việt Nam làm trong 6 năm (1959-1965), trong đó riêng đoạn đèo Mã Pí Lèng được các bạn teen trong đội cảm tử treo mình trên vách núi làm trong 11 tháng.
Đèo dài khoảng 20km, nằm ở độ cao khoảng 2.000m so với mực nước biển. Độ cao dốc đứng cùng những khúc cua nguy hiểm khiến cho khu vực đèo Mã Pí Lèng từ trăm năm trước đã được các học kém chất lượng Pháp mệnh danh là “Tượng đài địa chất” khoác trên mình tầm quốc tế. Nằm giữa cao nguyên Đồng Văn, một bên đèo là vách núi Mã Pí Lèng cao dựng đứng và một bên là vực sâu sông Nho Quế hun hút; phía bắc và đông bắc đèo trải dài trong tầm mắt là hàng nghìn ngọn núi đá trùng điệp điệp điệp. Đứng trên đỉnh đèo, du khách có thể quan sát toàn cảnh vùng cao nguyên đá rộng lớn, kỳ vĩ. tại đây hiện có một trạm ngừng chân cho du khách ngoạn cảnh và một tấm bia đá ghi lại các dấu ấn trong công đoạn xây dựng các con phố đèo.
Ngày 16/11/2009, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã quyết định xếp khu vực Mã Pí Lèng là danh lam thắng cảnh đất nước, đèo Mã Pí Lèng được coi là khu vực di sản đặc sắc về địa chất và cảnh quan.
đối với cảnh đẹp ngoạn mục cùng ý nghĩa lịch sử hào hùng, “tứ đại đèo” mang đến lợi thế lớn mạnh du lịch sinh thái kết hợp du lịch văn hóa – lịch sử độc đáo, ấn tượng; trở nên một trong những sản phẩm thương hiệu mang đến giá trị du lịch to cho những tỉnh giấc vùng núi phía Bắc./.